صلوات رمز محبت و وفادارى به پیامبر اکرم و خاندانش

صلوات رمز محبت و وفادارى به پیامبر اکرم و خاندانش

پیام جهان هستى‏

یكى از اذكار مهمى كه انسان را به خدا نزدیك مى‏كند و در مسیر حق ثابت‏قدم نگاه مى‏دارد، صلوات بر پیامبر صلى الله علیه و آله و آل اوست.

درود و صلوات بر پیامبر صلى الله علیه و آله موجب علوّ درجات و ثواب براى فرستندگان آن خواهد بود و دیگر این ‏كه فرستادن صلوات سبب مى‏شود نام و یاد پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله براى همیشه زنده و جاوید بماند. به همین دلیل آفریدگار عالم هستى و تمام فرشتگانى كه تدبیر این جهان به فرمان حضرت حق بر عهده آن‏ها گذارده شده است، بر او درود مى‏فرستند. اكنون كه چنین است تمام انسان‌ها باید با این پیام جهان هستى هماهنگ شوند و بر او درود بفرستند:

«اِنَّ اللهَ وَ ملائكَتَهُ یُصَلُّونَ على النّبىَّ یا ایّها الّذین آمنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلَّمُوا تسلیماً» (1)؛ خدا و فرشتگان بر پیامبر درود مى‏فرستند؛ اى كسانى كه ایمان آورده‏اید، بر او درود فرستید و سلام گویید و كاملاً تسلیم (فرمان او) باشید.»

درباره كیفیت صلوات بر پیامبر صلى الله علیه و آله، در روایات بى‏شمارى كه از طرق اهل سنت و اهل‏بیت ‏علیهم‌السلام رسیده، صریحاً آمده است كه «آل محمد» را به هنگام صلوات بر «محمد» باید افزود در غیر این صورت صلوات ابتر و ناتمام خواهد بود. پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمودند: بر من درود ناقص نفرستید. گفتند: اى رسول خدا! درود ناقص چیست؟ حضرت فرمودند: این كه بگویید: اللّهُمَّ صَلّ على محمّدٍ.
بلكه بگویید: اللّهُمَّ صَلّ على محمّدٍ وَ آلِ محمّدٍ.

پیامبر صلى الله علیه و آله، گوهر گران‏قدر در عالم آفرینش است و اگر به لطف الهى در دسترس انسان‌ها قرار گرفته، نباید ارزانش بشمارند و ارج و مقام او را در پیشگاه پروردگار و نزد فرشتگان فراموش كنند. او انسانى است كه از میان انسان‏ها برخاسته، ولى نه یك انسان عادى، بلكه انسانى كه یك جهان در وجودش خلاصه شده است.(2)

ابوحمزه ثمالى از یكى از یاران پیامبرصلى الله علیه و آله به نام “كعب ابن عجوه” چنین نقل مى‏كند:

هنگامى كه آیه 56 سوره احزاب نازل شد، عرض كردیم “یا رسول الله! سلام بر تو را مى‏دانیم، ولى صلوات بر تو چگونه است؟” فرمود، بگویید:

«خدایا! صلوات و بركات خود را بر محمد علیه السلام و آل محمد علیهم السلام قرار بده همچنان كه بر ابراهیم و آل ابراهیم(ع) قرار دادى. همانا تو ستوده و بخشنده‏اى و بر محمد صلى الله علیه و آله و آل محمد علیهم السلام بركت ببخش چنان كه بر ابراهیم‏ علیه السلام و آل ابراهیم بخشیدى كه تو ستوده و بزرگوارى.» (3)

رسول خدا فرمودند: «اِنَّ اولىَ النّاسَ بى‏ یَوْمَ القیامةِ أَكْثَرُهُمْ عَلىَّ صَلاةً»؛ سزاوارترین مردم در روز قیامت به من آن كسى است كه بیشتر بر من درود فرستد.»

كیفیت صلوات‏

درباره كیفیت صلوات بر پیامبر صلى الله علیه و آله، در روایات بى‏شمارى كه از طرق اهل سنت و اهل‏بیت ‏علیهم‌السلام رسیده، صریحاً آمده است كه «آل محمد» را به هنگام صلوات بر «محمد» باید افزود در غیر این صورت صلوات ابتر و ناتمام خواهد بود. پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمودند: بر من درود ناقص نفرستید. گفتند: اى رسول خدا! درود ناقص چیست؟ حضرت فرمودند: این كه بگویید: اللّهُمَّ صَلّ على محمّدٍ.

ادامه »

سیره شناسی رسول خدا در حوزه بصیرت دینی

سیره شناسی رسول خدا در حوزه بصیرت دینی

وقایعی که در چند سال گذشته در ایران و جهان رخ داد چند واژه را به شکل ویژه و با بسامد بالا در ادبیات ایران و جهان زنده کرد. این واژه ها عبارتند از «فتنه»، «بصیرت» و «بیداری» .

«بصیرت» از آن جهت که دارو و درمان فتنه و انحراف نامیده می شود به شکل گسترده مورد بحث و واکاوی اندیشمندان قرار گرفت و سعی شد تا ریشه ها و راهکارهای درست استفاده از آن تحقیق و تبیین شود. در این زمینه کارهایی قابل تقدیری صورت گرفت که مقالات و نشست ها و همایشهای گوناگون از آن جمله اند.

آنچه گذشت سبب شد که واژه بصیرت در حوزه های مختلفی به کار گرفته شده و به صورت مضاف در عرصه های گوناگون نیز استعمال شود ؛ مانند بصیرت سیاسی، بصیرت فرهنگی و … .

یکی از این ترکیبها، «بصیرت دینی» است که در این مقاله برآنیم ضمن واکاوی معنایی آن به تطبیقات آن در زندگی رسول خدا صلی الله علیه وآله بپردازیم با این هدف که بتوانیم در این موضوع هم آن حضرت را الگوی خود قرار داده و به گونه ای عمل کنیم که آن اسوه حق و حقیقت به ما آموخته است.

معنای بصیرت

«بصیرت» برگرفته از ماده «بصر» است که ابن فارس دو معنای اصلی برای آن ذکر می کند: یكى علم و دیگرى ، درشتى ، سختى و خشونت.[1]

راغب اصفهانی کاربرد «بصر» را برای چشم و «بصیرت» را برای قلب می داند. او «بصر» را به عضو بینایی و نیروی درک کننده ای که در آن است اطلاق می کند و «بصیرت» را نام نیروی ادراک کننده قلب می گذارد.[2]

گفتنى است هر چند بصیرت، در اصل به معناى علم و دریافت قلبی است ؛ لیكن باید توجّه داشت كه هر علمى، بصیرت نیست و هر عالمى، بصیر نامیده نمى شود ؛ بلكه این واژه ، حاكى از نوعى احاطه علمى و آینده نگرى است.[3]

شدت و کمال بصیرت، سبب شد که آن حضرت چنان مورد تایید خدای سبحان قرار گیرد که در هیچ یک از شئون رسالت اشتباه نكند، نه در تلاوت و تعلیم كتاب و حكمت، نه در تزكیه و تهذیب، نه در امر به معروف و نهی از منكر و نه در اجرای حدود و قصاص و تعزیرات الهی كه سیاست جوامع انسانی و اسلامی نامیده می‌شود

بصیرت دینی

واژه «بصیرت» گاهی با اضافه شدن به واژگان دیگر به کار برده می شود؛ مانند بصیرت اخلاقی ، بصیرت سیاسی ، بصیرت دینی و مانند آن. در این موارد مراد از ترکیب، مطلق بصیرت نیست ؛ بلکه منظور بصیرت مضاف است؛ یعنی بصیرت در اخلاق و سیاست و دین و مانند آن و با تعریفی که از بصیرت گذشت منظور از این عبارت احاطه علمی و ژرف نگری در دین است.به عبارت دیگر بصیرت دینی یعنی دین شناسی عمیق و دقیق.

ادامه »