حِرا، مطلع وحی

تألیف : مهدی پیشوایی             

      محمد حسین هیکل (1267-1335 هـ .)، نویسنده و روزنامه نگار نامدار و معاصر مصری می باشد و کتاب «فی منزل الوحی» اواز ارزنده ترین سفرنامه های حج است، به اجمال ترجمه بخش هایی از آن را از نظرارجمند می گذرانیم:

    کسی که به قصد حج وارد مکه می شود، نخستین و مهمترین هدف او کعبه و حرم است. مردم پس از انجام مناسک حج و طواف و سعی، تا در مکه اقامت دارند، کعبه و حرم همچنان برای آنها محل عبادت است. امّا بسیاری از آنها پس از زیارت کعبه، عازم زیارت قبور اهل بیت پیامبر می شوند. این قبور و زیارتگاه ها در گذشته، هم از طرف حکومت های حجاز مورد توجه و تقدیس بوده، هم از طرف زائران و همه مسلمانان جهان. امّا از زمانی که نجدی ها (وهابیان) در حجاز به حکومت و قدرت رسیدند، قداست این گونه بقعه ها را منکر شده و زیارت آنها را پرستش و شرک به خدا شمردند. آنان مساجد و بقعه هایی را که گذشتگان در این اماکن ساخته بودند، تخریب کردند و در بعضی از آنها مأمورینی گماشتند و درها را بستند! امّا حضور مأموران، مردم را از زیارت قبور اهل بیت بازنداشت و درهای بسته نتوانست از اظهار علاقه مردم و توقف در کنار آنها و دعا و استغفار برای آن خفتگان و قرائت فاتحه برای ارواحشان جلوگیری کند!

جاذبه غار حرا

    گروهی از حاجیان نیز به دیدن کوه حرا و غاری که برفراز آن قرار گرفته، علاقه دارند امّا پس از استقرار حکومت و سلطه نجدی ها، که بقعه بالای این کوه را خراب کردند، از تعداد این گروه کم شده است. کاهش تعداد دیدار کنندگان از حرا، در وضع قهوه خانه ای که در کنار قلّه حرا قرار داشته و نیز در وضع راهی که صعود کنندگان را به قلّه می رساند، اثر گذاشته است، زیرا قهوه خانه که در کنار مخزن آبی قرار داشته و آب باران در آن جمع می شده، بکلی از بین رفته است. راه نیز غیر قابل استفاده شده و صعود از آن دشوار گردیده است در نتیجه تعداد صعود کنندگان به قلّه حرا بسیار کاهش یافته و دیگر کسی مشقت صعود از آن راه دشوار را تحمل نمی کند. تنها کسانی که تاریخ پیامبر اسلام را خوانده اند و می دانند که نخستین بار وحی الهی هنگام گوشه گیری و عبادت حضرت محمد در حرا بر او نازل شده، علاقه دارند بر فراز جبل النور صعود کنند و خود را به غاری که روزی مقر و معبد محمد ـ ص ـ بوده برسانند; غاری که به هنگام توقف او در آنجا، جبرئیل نخستین آیات قرآن; یعنی «إقرأ باسم ربک الذی خلق …» را بر گوش جان او فروخواند. آشنایان با تاریخ اسلام، این قلّه و غارِ برفراز آن را مقدّسترین مکانی می دانند که پس از حج و طواف، زیارت آن لازم است; زیرا آنجا منزلگاه رسالت و مطلع نور است. رسول خدا در آنجا اقامت می گزید و حقیقتی را که سرانجام روزی خدا به او وحی کرد، جستجو می کرد. این مکان، همچون پانزده قرن پیش، دست نخورده و بی هیچ تغییر و دگرگونی باقی مانده و تا روز قیامت نیز، همچنان به صورت نشانه وحی و علامت رسالت باقی خواهد ماند.

دورنمای حرا

    فردای روز ورودم به مکه، هنگامی که عازم قصر مَلِک بودم، چشمم به کوه حرا افتاد. پرنده احساس و علاقه ام به سوی آن پرگشود. این کوه در میان کوه های مجاور، در عزلت و خاموشی عجیب به تنهایی قد کشیده است. قامت مخروطی سر به فلک برافراشته اش، شباهت به برجی دارد که برفراز کوهی، در میان ده ها کوه برافراشته باشد.

ادامه »